Hear, hear. Laat ik ook eens een houtblok op het knapperend herfstvuur der liefde gooien...Wat een mooi topic is er aan het ontstaan zeg!
Ik weet niet meteen of je er wat aan hebt Ero, maar ik mijmer al een paar dagen op een inbreng vanuit mijn perspectief over wat liefde is - of wat ik eronder versta.
Er zijn denk ik parallellen tussen mijn relatie met mijn lief, en jouw geschiedenis met Efin. Ik kwam haar op mijn 22e tegen en dacht, wist, voelde: this is for life. Magie. grensdoorbrekend, passie, woede, crashes, bloed onder nagels, vredespijpen... ik water, zij vuur. Ik blus haar heftigheid, zij stookt mij op. Opposites attract. En dat al sinds 1988. Wij hebben ook zo'n "samen"nummer dat onze liefde tamelijk treffend beschrijft. Luister maar.
Samen een relatie, samenwonen, samen een bedrijf begonnen, samen intensief samenwerken, samen deadlines halen, prijsvragen winnen, nachten doorhalen, samen kinderen krijgen, samen opvoeden, samen diplomauitreikingen bijwonen, en schoolopvoeringen.... samen meermalen het huis verbouwen... samen swingen, gek doen, alle uithoeken van wat relationeel mogelijk is verkennen, polyamoureus alle kanten uitgaan... Kortom, bepaald een ehhh... heftig, intensief en op elkaar betrokken leven.
Waar kom je uit, een goede 26 jaar later...? Nog steeds dat het for life is. Maar ook: liefde evolueert. Verandert van vorm. Erodeert. Mensen veranderen, relaties veranderen.
Ik ben het met Spelf eens dat onze partners (maar ook goede vrienden) spiegels zijn. Ergens zoeken we onze dierbaren daar ook op uit denk ik. Op wat ze kunnen aanraken, opporren, losmaken in onszelf. In welke mate we onszelf worden, bevrijden door en dankzij de mensen om ons heen. Ik zei mijn lief ooit: liefhebben is loslaten. Word wie je bent, voel je vrij om wat je ook maar wilt te onderzoeken: je bent vrij om het te doen. En: ik help je opstaan als je hard gevallen bent.
Dat kan in principe een leven lang goed gaan, 1 op 1 op elkaar betrokken. Met een paar goede en wezenlijke vriendschappen erbij kan een mens eigenlijk alles aan. Maar niets gaat vanzelf. Er moet altijd onderhoud gepleegd worden. Liefde en relaties zijn als huizen: Het kan lang aan, maar er moet toch echt af en toe een goot gereinigd, een kozijn geschilderd, een muur gevoegd. Als je niets aan onderhoud doet, gaat het op termijn lekken, scheurtjes ontstaan... en als je dan nog niets doet vallen uiteindelijk de voegen uit de muren.
Mijn ervaring is dat de liefde een zekere tol eist, of anders gezegd: een continue investering vergt. Als de relatie goed en het onderlinge vertrouwen groot is, staat er een gezond saldo op de gemeenschappelijke liefdesrekening. Je kunt bij elkaar lenen, of een tijd in het krijt staan bij de ander. Er zijn tijden dat je elkaar opvangt, dat de een meer onderhoud pleegt dan de ander.
Maar er kan van alles gebeuren: affaires die het vertrouwen schaden, rampen van buitenaf, ziekte en ongelukken... zaken die een wissel trekken op het onderlinge saldo. Dat kan iets plotselings zijn - zoiets als wat jij met Efin beschreef. Iets wat de glans eraf haalt, een deuk in het vertrouwen slaat.
En wat niet plotseling maar sluipenderwijs kan gebeuren is wat ik net noemde: erosie. De liefde is niet weg, de goede wil is niet verdwenen, er is niets ergs gebeurd, maar er kan langzaam maar zeker een soort relationele vermoeidheid ontstaan. Vooral als de balans niet helemaal 50/50 is, maar de één, zo met de jaren, structureel net wat meer op de ander blijkt te leunen dan andersom.
Mijn blussen kan (in haar optiek, spiegel) van temperen naar uitdoven evolueren, haar vuur kan zich (in mijn optiek, spiegel) van opwarmen naar opbranden ontwikkelen. Het werkt nog, maar minder effectief dan vroeger. Ik zou willen stellen: ook liefde kan slijten.
Is less than perfect erg? Is slijtage een reden om schepen te verbranden? Of beseffen dat het niet om glanzend perfectionisme gaat maar eerder om simpelweg leven, met vallen en opstaan, met littekens en slijtplekken.
Ik denk nog steeds: she's for life. Maar ik heb ook leren beseffen dat de liefde andere vormen kan aannemen dan ik destijds voor mogelijk hield. Dat anderen mij ook kunnen raken, mij iets over mezelf leren, iets anders in mij aanslaan dan mijn lief doet.
En dat hierop verwachtingen hebben, of doelen uitzetten, in essentie zinloos is. Het is te voorbijgaand. En dat is dubbel: Een relatie vergt investeringen, consequent onderhoud, maar tegelijk kan de liefde onverklaarbaar als zand tussen je vingers sijpelen. Dan kan ik op zoek gaan naar nieuwe liefde, nieuw geluk, maar ook en tegelijk bedenken: ik loop er niet voor weg. Ik blijf gewoon. Trouw blijven, niet zozeer in de conventionele zin, maar meer als: niet in de steek laten. Ook als ik haar een tijdlang moe ben, ze alle kanten uit zwerft, anderen liever ziet, hoog vliegt of laag valt: for life.
Het gaat daarom mijns insziens veel meer om de momenten van geluk, in het besef dat we in essentie allemaal moederziel alleen zijn en er niets aan liefde of geluk te claimen valt. Je kunt eraan werken en je moet best doen, maar zet het niet in een frame van paden uitstippelen, verwachtingen hebben, alleen maar naar voren kijken... Ga voor de zoen bij het slapengaan, een gedeelde maaltijd, het liefdevol opvoeden van je kind... Een feestje, een goed gesprek over dat leuke nieuwe boek Honolulu King, een onverwachte vrijpartij, een moment van geluk.
You're the one that i adore
You'll be the mother of my child
And a child to my heart.
You'll be a lover in my bed
And a gun to my head
We must never be apart
Zee
't zal de decembermaand zijn of word ik een ouwe vrouw? (Foppe rules!)
