Een laag libido: hoe komt het en wat doe je eraan?

Je merkt dat je al een tijdje minder zin hebt in seks dan anders, waardoor je je rot en raar voelt. De kans is groot dat je jezelf de schuld geeft en, nog erger, vindt dat je een slechte partner bent. We hebben nieuws voor je: je bent niet alleen.

Zo’n 30% van de Nederlandse vrouwen tussen de 18 en 59 jaar kampt met een laag tot niet-bestaand libido, stelt recent onderzoek. Toch is de verminderde zin in seks vaak ongewenst. Sterker nog: “Volgens onderzoek hebben vrouwen net zo graag seks als mannen”, zegt Womens Health. “Van de 500 vrouwen die ondervraagd zijn, wil maar liefst 53,2 procent meer seks dan ze nu hebben met hun partner. En zelfs 60% van de groep zou graag drie tot vijf keer per week seks willen hebben”, aldus het magazine. Dat een derde van de vrouwen een laag libido heeft, wil dus niet zeggen dat ze niet meer seks willen. Ook is het niet zo dat vrouwen minder bezig zijn met seks dan mannen – die uitkomst is praktisch gelijk. Er is dus iets anders aan de hand.

Verschillende soorten seksuele opwinding

Om te beginnen werkt opwinding bij vrouwen anders dan bij mannen. Wanneer mannen opgewonden raken, voelen ze zich vaak spontaan geil. Dit soort spontane opwinding komt zelfs voor bij 70% van de mannen. Dit plotselinge gevoel kan je volgens psychoanalyticus Freud vergelijken met honger. Maar, volgens seksuoloog en docent vrouwelijke seksualiteit Emily Nagoski werkt het bij vrouwen anders. Vrouwen kunnen wel spontane opwinding ervaren, maar dit geldt voor slechts 10% tot 20% van de seksueel actieve vrouwen, en zeker niet altijd. Het huidige maatschappelijk beeld van vrouwelijke seksualiteit brengt dan ook een hoop gevolgen met zich mee. “Misleidende ideeën over het vrouwelijk seksueel verlangen gaan voorbij aan het grotere geheel en maken mensen ongelukkig”, zegt Nagoski in een interview met wetenschapswebsite New Scientist (2015). De reden dat we denken dat vrouwen zonder aanleiding geil kunnen worden, komt waarschijnlijk doordat veel mannen wel spontane opwinding ervaren. Dit soort opwinding zie je vaak uitgebeeld in films, boeken en zelfs reclames. Omdat vrouwen zich hier niet in kunnen vinden, maar wel de noodzaak voelen om aan dit beeld te voldoen, ontstaat er een nog grotere disbalans in hun seksualiteit en krijgen ze een steeds slechter zelfbeeld.

Waar vrouwen wél baat bij hebben, is aangeraakt worden door hun geliefde en een voorspel dat gemiddeld twintig tot dertig minuten duurt. “Dit heet responsief verlangen”, legt Nagoski uit. “Wanneer je partner je in je nek begint te zoenen, voel je dat je meer opgewonden wordt. Je lichaam reageert dus op de aanraking en spanning en denkt: ‘Oh ja, seks, wat een goed idee’.” Volgens Nagoski is het idee dat er iets fysiek mis is omdat je geen zin hebt in seks dan ook achterhaald. “Er is niets mis met je lichaam omdat je geen zin hebt in seks, en die spontane opwinding is ook niet noodzakelijk om plezier te beleven aan seks”, zegt ze. “Een van de beste manieren om je seksleven te verpesten is door te denken dat de manier waarop jij seks ervaart, niet goed is.” Een manier om je seksleven te verbeteren, is dus door meer vertrouwen in jezelf en je lichaam te hebben, bijvoorbeeld door te beseffen dat seksualiteit en opwinding voor iedereen anders is. Kan jij je in dit verhaal vinden? Bespreek je zorgen met je partner en geef aan dat je graag meer de tijd wilt nemen voor seks, of dat je het fijn zou vinden om bijvoorbeeld eens verrast te worden. Je hebt in elk geval niets om je voor te schamen.

De vrouwelijke handrem

Er is nog een andere reden waarom je een lager libido kunt hebben dan je denkt. “In de hersenen zit een soort handrem, die standaard aanstaat. En zolang die aanstaat, voelt een vrouw zich niet geil en kan ze emotioneel onbewogen naar de meest sexy beelden kijken. Pas als vrouwen zich voldoende op hun gemak voelen, raakt een bepaald hersencircuit in de linkerhersenhelft uitgeschakeld, en voelen ze dat ook echt ze van onderen helemaal klaar zijn om te gaan met die banaan”, schrijft wetenschapsjournalist Asha ten Broeke in Viva (2015). Voor seksuele opwinding is het dus belangrijk dat je op je gemak bent en je ontspannen voelt. Dit kan in wederzijds vertrouwen tussen jou en je partner zitten, maar ook in je dagelijks leven zijn er factoren die je sekslust beïnvloeden en de handrem op je hersenen zetten. Denk aan stress, prestatiedruk, een onprettige werksfeer en alle andere duizenden dingen die je op een dag moet doen. Vrij slopend. “Hebben die dingen écht zo’n invloed op mijn lustgevoel?” vraag je je nu waarschijnlijk af. Het antwoord is: ja.  

In onze toenemende prestatiemaatschappij moeten vrouwen keihard werken voor hun plek. Ook zijn er onnoemelijk veel prikkels van buitenaf en zit je hoofd al vrij vol met andere dingen dan seks. Voorbeeld: wanneer is de laatste keer dat je niet in bed lag te piekeren? Precies. Te weinig slaap zorgt voor stress en stress heeft weer invloed op je libido. “Maar waarom kunnen andere vrouwen dit wel aan, en ik niet?” Grote kans dat je een tikkeltje perfectionistisch bent aangelegd en de dingen die nu – of al een hele tijd – in je leven spelen moeilijk kunt loslaten. Ook is de manier waarop het vrouwelijk lichaam in de media wordt afgeschilderd geen opsteker – ja, dit heeft absoluut invloed op je zelfvertrouwen en dus ook op hoe aantrekkelijk je je voelt. “Na een vermoeiende dag met veel stress, is de zin in seks vaak sterk afgenomen. Zo geeft 39,3 procent van de vrouwen aan dat stress hetgeen is wat een negatieve impact heeft op hun seksleven. Dit heeft als gevolg dat het niet meer lekker loopt met hun partner en dat ze mogelijk worstelen met hun uiterlijk”, toont onderzoek van Women’s Health aan (2016). Dus nogmaals: er is niets mis met je mentale of fysieke gezondheid en je hoeft je geen zorgen te maken over een seksuele dysfunctie.

Oké, ik weet nu waardoor het komt, maar wat doe ik eraan?

We hadden je het liefst willen vertellen dat er een wondermiddel bestaat. Dat de nieuwe vrouwelijke Viagra-achtige drug genaamd Flibanserin al je problemen in een keer oplost. Helaas is niets minder waar. Doordat farmaceutische bedrijven inspelen op vrouwelijke onzekerheden, kunnen ze veel geld verdienen, maar verandert er nog steeds vrij weinig. Ja, misschien werkt het middel bij een deel van de vrouwen, maar vergis je niet in de heftige en schadelijke bijwerkingen die een nog groter deel ervaart. Leg het probleem niet bij jezelf. Ontspan meer en vaker. Neem de tijd voor jezelf, voor je partner en voor elkaar. Besef dat er niets mis is met je.

Uiteindelijk is het zaak om het pijnlijke probleem omtrent vrouwelijke seksualiteit bloot te leggen, door te erkennen dat we in deze masculiene maatschappij een ander beeld van de vrouw moeten gaan schetsen. Een echt beeld, van de werkende vrouw die geen strak lijf heeft en ook niet altijd energie om ’s avonds in bed de diva uit te hangen. Liever wordt er een beeld geschetst van de realistische, hardwerkende vrouw die alle ballen tegelijk in de lucht houdt. Van haar op sommige plekken oneffen huidskleur van de bikini die ze aan had toen jullie op die zonvakantie waren. Van haar krachtige lichaam met cellulitis en striae – en de schoonheid ervan, omdat juist dat haar zo uniek maakt en laat zien waar ze met haar lichaam is geweest in de wereld. Hoe ze ervoor heeft gezorgd, hoe ze ermee voor anderen heeft gezorgd. Het realistische beeld van vrouwen die van alles moeten, maar geen tijd meer over hebben om zichzelf lief te hebben. En juist dat laatste is het begin van de weg naar een oplossing – en dat vind je niet in een paar pillen. Wat jij?

Wil je verder praten over dit onderwerp? Ga dan eens naar het Shespot forum, hier tref je andere vrouwen die ook graag hun mening delen over hun eigen seksualiteit.